سیب‌زمینی، یکی از پرکاربردترین مواد غذایی در سفره‌های ایرانی و جهانی، سال‌هاست که در مظان اتهام چاق‌کننده بودن قرار گرفته است. با رواج رژیم‌های کم‌کربوهیدرات و پروتئینی، این ماده مغذی کم‌کم از جایگاه اصلی خود در سبد غذایی بسیاری از خانواده‌ها کنار رفته؛ اما آیا این قضاوت منصفانه است؟
طبق گزارش‌ها و اظهارنظرهای اخیر متخصصان تغذیه، پاسخ این پرسش به نحوه مصرف سیب‌زمینی بستگی دارد، نه به ذات خود این ماده غذایی. دکتر سوفی تراتمان، متخصص تغذیه، در گفت‌وگویی با نشریه تلگراف تأکید کرده که سیب‌زمینی نه‌تنها عامل چاقی نیست، بلکه سرشار از ویتامین C، ویتامین B6، منیزیم، اسید فولیک و پتاسیم است—ماده‌ای که میزان آن در یک سیب‌زمینی متوسط حتی از موز هم بیشتر است.
افزون بر این، وجود فیبر، نشاسته مقاوم و آنتی‌اکسیدان‌هایی همچون فلاونوئید و کاروتنوئید در سیب‌زمینی موجب ارتقای سلامت روده، کنترل قند خون و کاهش ریسک برخی بیماری‌های مزمن نظیر سرطان و بیماری قلبی می‌شود. به‌ویژه سیب‌زمینی آب‌پز، با تنها ۸۶ کالری در هر ۱۰۰ گرم و بدون چربی، نه‌تنها سالم‌ترین شکل مصرف آن محسوب می‌شود بلکه در صدر فهرست غذاهایی است که احساس سیری طولانی‌مدت ایجاد می‌کنند.
با این حال، روش آماده‌سازی سیب‌زمینی نقش کلیدی در ارزش غذایی آن ایفا می‌کند. پخت با آب یا تنوری‌کردن، گزینه‌هایی سالم‌تر هستند، در حالی که سرخ‌کردن در روغن‌های غیراستاندارد یا مصرف چیپس‌های صنعتی، آن را به یک بمب کالری و چربی ناسالم تبدیل می‌کند. پوره سیب‌زمینی نیز تا زمانی که بدون خامه و با شیر کم‌چرب تهیه شود، همچنان گزینه‌ای مناسب به شمار می‌آید، به‌ویژه اگر پوست سیب‌زمینی حفظ شود.
گزارش ایندیپندنت نیز این دیدگاه را تأیید می‌کند که «اعتدال» مهم‌ترین اصل در تغذیه سالم است. برای حفظ تعادل، توصیه می‌شود سیب‌زمینی در کنار منابع پروتئینی مانند ماهی، تخم‌مرغ یا مرغ مصرف شود و بیماران دیابتی نیز به‌دلیل شاخص گلیسمی نسبتاً بالا، در مصرف آن دقت بیشتری داشته باشند.
خدمات سلامت ملی بریتانیا پیشنهاد می‌کند کربوهیدرات‌های نشاسته‌ای همچون سیب‌زمینی نزدیک به یک‌سوم رژیم غذایی روزانه را تشکیل دهند. به‌طور تقریبی، این معادل مصرف روزانه ۹ عدد سیب‌زمینی متوسط آب‌پز برای زنان و حدود ۱۲ عدد برای مردان است—البته در چارچوب یک رژیم متنوع و متعادل.
به‌طور خلاصه، سیب‌زمینی چاق نمی‌کند؛ این شیوه مصرف ماست که تعیین می‌کند این ماده دوست سلامت باقی بماند یا تبدیل به عامل اضافه‌وزن شود. پس در وعده غذایی بعدی خود، با خیال راحت سیب‌زمینی را انتخاب کنید—فقط تا حد امکان از سرخ‌کردنش پرهیز کنید
