در پی وقوع قطعی بی‌سابقه و گسترده برق در سراسر اسپانیا در روز دوشنبه، دولت این کشور به رهبری پدرو سانچز، نخست وزیر، از اپراتورهای خصوصی فعال در حوزه انرژی درخواست همکاری فوری برای شناسایی علت دقیق این حادثه بی‌سابقه کرده است. سانچز با تاکید بر ضرورت انجام تغییرات و بهبودهای اساسی در سیستم برق کشور، هدف از این اقدامات را تضمین «عرضه پایدار و رقابت‌پذیری آتی» این زیرساخت حیاتی عنوان کرده است.
این قطعی گسترده که به طور همزمان اسپانیا و پرتغال را تحت تاثیر قرار داد، حوالی ساعت 12:30 بعد از ظهر دوشنبه آغاز شد و تا ساعات پایانی شب ادامه یافت. گزارش‌های اولیه حاکی از آن است که متاسفانه دست‌کم پنج نفر در اسپانیا به دلیل تبعات این خاموشی جان خود را از دست داده‌اند؛ حوادثی نظیر گیر افتادن مسافران در قطارها و محبوس شدن افراد در آسانسورهای ساختمان‌های مسکونی و اداری از جمله پیامدهای ناگوار این قطعی برق بوده است.
اگرچه اپراتورهای انرژی در هر دو کشور به سرعت احتمال وقوع حمله سایبری را رد کرده‌اند، اما دولت سوسیالیست پدرو سانچز با احتیاط بیشتری عمل کرده و تمامی فرضیه‌ها را در دست بررسی دارد. در همین راستا، عالی‌ترین دادگاه کیفری اسپانیا تحقیقاتی را به منظور تعیین این موضوع آغاز کرده است که آیا احتمال «اقدام خرابکارانه رایانه‌ای» علیه زیرساخت‌های حیاتی اسپانیا صورت گرفته است یا خیر. این اقدام نشان‌دهنده جدیت دولت اسپانیا در یافتن علت اصلی این اختلال و بررسی تمامی جوانب احتمالی است.
همزمان با اسپانیا، لوئیس مونته‌نگرو، نخست وزیر پرتغال نیز خواستار انجام تحقیقات مستقل در این زمینه شده است. وی اعلام کرده است که دولت پرتغال از آژانس همکاری رگولاتورهای انرژی اتحادیه اروپا (ACER) درخواست خواهد کرد تا «یک بررسی مستقل از سیستم‌های الکتریکی کشورهای آسیب‌دیده» انجام دهد تا علل این وضعیت به طور کامل و شفاف مشخص شود. این درخواست مشترک از نهادهای بین‌المللی، بر اهمیت یافتن پاسخ‌های دقیق و قابل اعتماد برای هر دو کشور تاکید دارد.
در همین راستا، پدرو سانچز، نخست وزیر اسپانیا، در شامگاه سه‌شنبه جلسه‌ای فوری با حضور مدیران ارشد اپراتورهای خصوصی انرژی این کشور، از جمله رئیس اپراتور شبکه ملی (Red Eléctrica) و نمایندگان شرکت‌های بزرگ نظیر ایبردرولا (Iberdrola)، اندسا (Endesa)، ای‌دی‌پی (EDP)، اکسیونا انرژیا (Acciona Energía) و ناتورگی (Naturgy) تشکیل داد تا ابعاد مختلف این خاموشی گسترده را مورد بحث و بررسی قرار دهد.
سانچز پس از این نشست مهم، با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق)، بر اهمیت اقدام سریع و هماهنگ با شرکت‌های خصوصی فعال در حوزه انرژی تاکید کرد. وی ضمن قدردانی از تلاش‌های این شرکت‌ها برای بازگرداندن سریع جریان برق، از آن‌ها خواست تا با دولت و سازمان‌های مستقل برای شناسایی دقیق علل این حادثه همکاری کامل داشته باشند. سانچز همچنین تصریح کرد که دولت مصمم است تا «پیشرفت‌های لازم را در مورد تضمین عرضه پایدار و افزایش رقابت‌پذیری آینده سیستم برق کشور» به انجام برساند.
تحقیقات اولیه بر روی رویدادی متمرکز شده است که در ساعت 12:32 بعد از ظهر روز دوشنبه رخ داد؛ در این زمان، به مدت تنها پنج ثانیه، ناگهان 15 گیگاوات از انرژی تولید شده در شبکه، معادل 60 درصد از کل انرژی مصرفی در آن لحظه، از دست رفت. این افت ناگهانی و قابل توجه در عرضه انرژی، به عنوان نقطه آغازین این قطعی گسترده مورد توجه کارشناسان قرار گرفته است.
بئاتریس کوردور، رئیس شرکت رِد الکتریکا، در مصاحبه‌ای رادیویی در صبح روز چهارشنبه اعلام کرد که این شرکت به طور کلی از علت وقوع این خاموشی آگاه است، اما هنوز در حال بررسی حجم وسیعی از داده‌های مربوط به این حادثه است. وی در گفتگو با رادیو کادنا سر (Cadena SER) گفت: «ما علت را می‌دانیم و کم و بیش آن را ردیابی کرده‌ایم، اما مسئله این است که میلیون‌ها قطعه اطلاعات وجود دارد زیرا سیگنال‌ها در هر میلی‌ثانیه ارسال می‌شوند.» کوردور همچنین تاکید کرد که به دلیل این حادثه از سمت خود استعفا نخواهد داد و افزود: «انجام این کار به معنای اذعان به این است که اقدامات صحیح انجام نشده است، و این درست نبود.» این اظهارات نشان می‌دهد که درک علت اصلی این قطعی نیازمند بررسی دقیق و زمان‌بر داده‌های فنی گسترده‌ای است.
در مقابل، مخالفان سیاسی دولت سانچز با انتقاد از عملکرد او، مدعی هستند که نخست وزیر بدون در نظر گرفتن پیامدهای احتمالی، برنامه‌هایی را برای اولویت دادن به انرژی‌های تجدیدپذیر در مقابل انرژی هسته‌ای پیش برده است و اکنون سعی دارد تا شرکت‌های خصوصی انرژی را مقصر این خاموشی جلوه دهد.
به طور خاص، حزب محافظه‌کار مردم (PP)، نخست وزیر را به «خاموشی اطلاعاتی» در مورد این حادثه متهم کرده و از او خواسته است تا در کنگره حاضر شده و توضیحات کاملی در مورد آنچه در مورد این رویداد می‌داند، ارائه دهد. منابع این حزب در صبح روز چهارشنبه اعلام کردند: «دولت هیچ مسئولیتی را بر عهده نگرفته، هیچ انتقاد از خود نکرده و حتی از مردم عذرخواهی هم نکرده است.» این حزب همچنین به سابقه بئاتریس کوردور، رئیس رِد الکتریکا، اشاره کرده و یادآور شده است که وی در دولت پیشین سوسیالیستی به عنوان وزیر خدمت کرده است. این انتقادات سیاسی، بر فضای پرتنش حاکم بر پیگیری‌های مربوط به این قطعی برق می‌افزاید.
با این حال، پدرو سانچز این انتقادات را قاطعانه رد کرده است. وی در واکنش به این ادعاها گفت: «کسانی که این حادثه را به کمبود انرژی هسته‌ای ربط می‌دهند، رک و پوست‌کنده دروغ می‌گویند، یا بی‌اطلاعی خود را نشان می‌دهند.» سانچز با تاکید بر اهمیت تنوع منابع انرژی، افزود که تولید انرژی هسته‌ای لزوماً تاب‌آوری بیشتری نسبت به سایر منابع تولید برق ندارد و این ادعا فاقد مبنای فنی است. این موضع‌گیری نخست وزیر، نشان‌دهنده تلاش دولت برای تمرکز بر یافتن علت واقعی حادثه و جلوگیری از بهره‌برداری سیاسی از آن است.
با ادامه تحقیقات و تبادل اطلاعات میان دولت، اپراتورهای انرژی و نهادهای نظارتی، انتظار می‌رود که در روزهای آتی، جزئیات بیشتری در مورد علت اصلی این قطعی گسترده برق و اقدامات آتی برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی منتشر شود. این حادثه، بار دیگر بر اهمیت امنیت و پایداری شبکه‌های برق به عنوان زیرساخت‌های حیاتی در کشورهای مدرن تاکید می‌کند.
