داده‌های سازمان هواشناسی نشان می‌دهد که میانگین دمای کشور تا ۲ شهریورماه ۱۴۰۴، حدود ۱.۳ درجه بالاتر از نرمال بلندمدت بوده و استان تهران نیز رشد ۱.۷ درجه‌ای را تجربه کرده است. در این میان، شهرستان شمیرانات با افزایش ۳.۴ درجه‌ای دمای بیشینه، بیشترین گرمایش تابستانی را در سطح استان به خود اختصاص داده است.
وضعیت کلی دمای تهران
میانگین دمای استان تهران در تابستان امسال تا ۲ شهریورماه ۱.۷ درجه گرم‌تر از نرمال بود. در شهر تهران به‌تفکیک:
- افزایش میانگین کمینه دما: ۱.۸ درجه سانتی‌گراد
- افزایش میانگین بیشینه دما: ۱.۵ درجه سانتی‌گراد
این تغییرات نشان می‌دهد که شب‌های پایتخت نیز نسبت به سال‌های گذشته گرم‌تر شده و نیاز به مدیریت مصرف انرژی در منازل و معابر بیشتر احساس می‌شود.
تغییرات دمای شهرستان‌های استان تهران
بررسی جزئی‌تر نوسان دما در شهرستان‌های استان تهران حکایت از تفاوت‌های قابل‌توجه دارد:
- بیشترین افزایش میانگین کمینه دما: شمیرانات (۲.۸°)، پاکدشت (۲.۲°)، پیشوا (۲.۱°)
- کمترین افزایش میانگین کمینه دما: قدس (۰.۸°)
- بیشترین رشد میانگین بیشینه دما: شمیرانات (۳.۴°)، تهران (۱.۹°)، فیروزکوه (۱.۶°)
- کمترین افزایش میانگین بیشینه دما: قدس (۰.۹°)
این نوسانات محلی در دما می‌توانند بر الگوی مصرف آب، برق و همچنین کشاورزی شهری تأثیر مستقیم بگذارند.
نمودار مقایسه افزایش دمای میانگین تابستانی استان‌ها
| استان | افزایش دمای میانگین تابستانی (°C) |
|---|---|
| آذربایجان غربی | ۲.۳ |
| البرز | ۲.۱ |
| کرمانشاه | ۲.۰ |
| تهران | ۱.۷ |
| هرمزگان | ۰.۸ |
| سمنان | ۰.۸ |
| اردبیل | ۰.۹ |
این آمار نشان می‌دهد که گستره گرمایش تابستانی در کشور نابرابر بوده و برخی استان‌ها بیش از دو درجه گرم‌تر از میانگین بلندمدت شده‌اند.
تغییرات کمینه دما در تابستان امسال
در بررسی کمینه دما از ابتدای فصل تابستان تا ۲ شهریورماه:
- بیشترین افزایش کمینه دما در استان البرز: ۲.۲ درجه
- همدان: ۲.۱ درجه
- آذربایجان غربی: ۲.۰ درجه
همچنین در سطح شهرستان‌های استان البرز، طالقان و نظرآباد هر کدام با ۲.۷ درجه بیشترین رشد کمینه دما را داشتند و فردیس کمترین نوسان (۱.۳ درجه) را ثبت کرد.
تغییرات بیشینه دما در تابستان امسال
شب‌های تابستان امسال نیز در بسیاری از مناطق گرم‌تر از گذشته بوده است. تا ۲ شهریورماه:
- آذربایجان غربی: +۲.۵ °C
- چهارمحال و بختیاری: +۲.۲ °C
- کرمانشاه: +۲.۱ °C
جزئیات شهرستان‌های استان آذربایجان غربی نشان می‌دهد که نقده با ۳.۳ درجه و اشنویه و سلماس هر کدام با ۳.۱ درجه بیشترین افزایش بیشینه را تجربه کرده‌اند.
پیامدها و راهکارها
گرم‌تر شدن تابستان‌ها می‌تواند:
- مصرف برق و آب را در اوج تابستان به‌شدت افزایش دهد
- فشار بر شبکه توزیع انرژی و منابع آبی را تشدید کند
- سلامت گروه‌های حساس (کودکان، سالمندان) را به خطر اندازد
برای کاهش آثار این روند گرمایشی، کارشناسان پیشنهاد می‌کنند:
- تقویت زیرساخت‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌ها
- توسعه فضای سبز شهری و سازه‌های خنک‌کننده
- اطلاع‌رسانی گسترده درباره نکات ایمنی و بهداشتی در روزهای گرم سال
با اتخاذ تدابیر مدیریتی و افزایش آگاهی عمومی، می‌توان تابستان‌های آینده را با آمادگی و تاب‌آوری بیشتری پشت سر گذاشت.
