افزایش دمای هوا در تهران طی هفته‌های اخیر، مصرف آب را به سطح بحرانی رسانده و افت شدید منابع آبی در سدهای اطراف پایتخت، چالش جدی مدیریت مصرف را رقم زده است. با کاهش سطح ذخایر سدهای تهران به تنها ۱۴ درصد، شرکت آب و فاضلاب تهران از شهروندان خواسته تا مصرف خود را تا ۳۰ درصد کاهش دهند. در همین حال، گزارش‌های مردمی از قطع شدن مکرر آب در مناطق مختلف پایتخت، نگرانی‌هایی را درباره احتمال جیره‌بندی گسترده ایجاد کرده است.
افت فشار یا قطع واقعی آب؟ روایت متناقض مشترکان و مسئولان
از نیمه تیرماه، بسیاری از پایتخت‌نشینان گلایه‌هایی درباره قطعی‌های چندساعته آب مطرح کرده‌اند، اما مسئولان آبفای تهران با رد قطعی سراسری اعلام کردند آنچه رخ داده، «کاهش حداکثری فشار آب» با هدف رعایت عدالت در توزیع منابع است. محسن اردکانی، مدیرعامل آبفای تهران، تأکید کرده که آب در طبقات اول و دوم در دسترس است و توصیه می‌شود مشترکان با نصب پمپ و مخزن نسبت به حفظ ذخیره آب در روزهای پیش‌رو اقدام کنند.
با این حال، مشترکانی که مجهز به تجهیزات ذخیره آب هستند نیز از بی‌آبی گلایه دارند و خواهان اطلاع‌رسانی دقیق مانند شیوه مدیریت برق شده‌اند. طبق گفته‌های اردکانی، هرگونه قطع واقعی باید با اطلاع قبلی انجام شود، اما در شرایط فعلی صرفاً کاهش فشار مدنظر است.
تأثیر خشکسالی بر شبکه پیچیده آب تهران
عیسی بزرگزاده، سخنگوی صنعت آب کشور، ضمن تأکید بر پیچیدگی شبکه آبرسانی تهران با طول ۲۱ هزار کیلومتر، اعلام کرد که اختلاف ارتفاع در مناطق شهری و قدمت برخی لوله‌ها موجب دشواری در توزیع یکنواخت آب شده است. وی کاهش فشار را راهکاری برای جلوگیری از نشت ۸۰ میلیون مترمکعبی در سال دانست.
سامانه ۱۲۲ نیز برای رسیدگی به شکایات و بررسی میدانی موارد قطع یا افت فشار تقویت شده تا در صورت وجود ایراد در شبکه، اقدامات اصلاحی در سریع‌ترین زمان ممکن انجام شود.
وضعیت بحرانی ذخایر سدها و کاهش بارندگی
بر پایه آمار ارائه‌شده از سوی آب منطقه‌ای تهران، میزان بارش از ابتدای سال آبی تاکنون ۱۵۳ میلی‌متر گزارش شده که نسبت به میانگین بلندمدت ۴۴ درصد و نسبت به سال گذشته ۳۳ درصد کاهش داشته است. در اردیبهشت‌ماه، میزان بارش‌ها ۹۱ درصد کمتر از میانگین ثبت‌شده بود؛ مسئله‌ای که موجب ناکامی در پر شدن مخازن سدها به واسطه ذوب برف و رواناب‌ها شد.
هشدار وزیر نیرو درباره احتمال از دست رفتن سد ماملو در هفته‌های آینده نیز نشان‌دهنده عمق بحران منابع آب در استان تهران است.
جیره‌بندی یا مدیریت فشار؟ سیاست‌گذاری پر چالش در روزهای خشک تابستان
اگرچه برخی گزارش‌ها از احتمال اعمال جیره‌بندی در تابستان خبر داده‌اند، اما مسئولان صنعت آب ترجیح داده‌اند این راهکار را نهایی نکنند تا از آسیب‌های جدی به شبکه آبرسانی جلوگیری شود. حسام خسروی، معاون شرکت آبفای تهران، پیش‌تر اعلام کرده بود جیره‌بندی آب تنها در شرایط بحرانی مطلق یا عدم همکاری شهروندان اعمال خواهد شد.
او اضافه کرد که با همراهی عمومی در کاهش مصرف، می‌توان از اتخاذ این تصمیم پرریسک اجتناب کرد. بر اساس اظهارات مقامات، همه‌چیز به همکاری مردم در مدیریت مصرف بازمی‌گردد؛ همان‌گونه که سخنگوی دولت نیز تعطیلی اول مرداد را به‌عنوان اقدامی در جهت کنترل بحران مصرف آب و برق عنوان کرد.
راهکارهای توصیه‌شده برای عبور از بحران
در این وضعیت، تأمین مخزن و پمپ توسط مشترکان، مصرف هدفمند و پرهیز از هدررفت، اطلاع‌رسانی صحیح، و به‌کارگیری نیروهای امدادی برای بررسی افت فشار، از جمله اقدامات اجرایی برای عبور از تابستان سخت آبی تهران هستند. مسئولان تأکید کرده‌اند که با مشارکت همه‌جانبه شهروندان، مدیریت مصرف ۳۰ درصدی می‌تواند یکی از راه‌حل‌های کلیدی برای برون‌رفت از وضعیت اضطراری فعلی باشد.
