صحنه تئاتر اصفهان این روزها میزبان نمایشی با عنوان «ساحل» است؛ اثری که به کوشش هنرمندان این شهر، بستری برای پاسداری از نام خلیج‌فارس و بازنمایی غنای فرهنگی و جهان‌بینی مردم جنوب ایران شده است. این نمایش با الهام از آداب و رسوم بوشهر، داستانی نمادین را روایت می‌کند که پیوند ناگسستنی ایرانیان با آب‌های نیلگون خلیج‌فارس را به تصویر می‌کشد.
«ساحل»: روایتی نمادین و آیینی از دفاع ملی
حسن وحیددستجردی، کارگردان نمایش «ساحل»، این اثر را در ژانر نمادین و آیینی معرفی می‌کند. او معتقد است که «ساحل» بیش از هر چیز به ما یادآوری می‌کند که “مردم ایران در هر نقطه و مکان و زمانی همواره از خلیج‌فارس و هر کجای دیگر از این مرز و بوم دفاع می‌کنند.” این نمایش نه تنها یک داستان محلی است، بلکه بیانی از میهن‌دوستی و تعهد ملی به شمار می‌رود.
وحیددستجردی در مورد حال و هوای «ساحل» افزود: “این نمایش متأثر از تاریخ، فولکلور، ترانه‌ها و آداب ماهیگیری مردم بوشهر است.” او به افزایش علاقه مردم ایران، به ویژه در سال‌های اخیر، به موسیقی محلی، شروه‌خوانی، نواهای مذهبی و دیگر آیین‌های بوشهری مانند خیام‌خوانی اشاره کرد که نشان‌دهنده جذابیت این فرهنگ غنی است.
«خالو کریم» و «ساحل»: دوراهی عشق و میهن
داستان نمایش «ساحل» به روزگار پس از رئیس‌علی دلواری، مبارز مشروطه‌خواه بوشهری و رهبر قیام ضد انگلیسی جنوب، پل می‌زند. شخصیت اصلی این نمایش، «خالو کریم» نام دارد که یکی از بزرگان جاشوها (ملوانان) در خلیج‌فارس یا خطه بوشهر بوده است.
وحیددستجردی با اشاره به شخصیت اصلی «ساحل» بیان کرد: “خالو کریم دل‌بسته و عاشق دیگر شخصیت این نمایش، یعنی ساحل است. او به خواستگاری ساحل می‌رود و خانواده دختر شرطی پیش رویش می‌گذارند: فراموش کردن دریا و کنار گذاشتن پیشه جاشویی.” خالو کریم و ساحل با این شرط به هم می‌رسند.
کارگردان نمایش در ادامه توضیح می‌دهد که چرا خانواده ساحل این شرط را گذاشته بودند: “در این مقطعی که به صحنه آورده‌ایم، انگلیسی‌ها خلیج‌فارس را قرق کرده‌اند. استکبار انگلیس بر این دریای نیلگون سایه افکنده و جان جاشوهای جنوب ایران در خطر است. خانواده ساحل به خالو کریم می‌گویند اگر به دریا بزنی، مانند جاشوهای دیگر کشته می‌شوی و ساحل تنها می‌ماند.”
در این دوراهی میان عشق به ساحل و عشق به دریا، خالو کریم در نهایت دل به دریا می‌زند. شخصیت خالو کریم برخلاف رئیس‌علی دلواری واقعیت بیرونی ندارد، اما او نماد جاشوهای دلیری است که زیستشان با خلیج‌فارس پیوند خورده و علیه استکبار انگلیس بودند. این نمایش، سمبلی از فداکاری و مقاومت در برابر نیروهای استعماری است.
آرزوی اجرا در بوشهر و تهران و نیاز تئاتر اصفهان به حمایت
وحیددستجردی که خود به فولکلوریک و هنرهای آیینی علاقه‌مند است، اشاره کرد که نه فقط «ساحل»، بلکه همه آثارش با این هنرها عجین هستند. وی اضافه کرد: “جالب است که مردم ایران به آگاهی از آداب و رسوم نقاط مختلف کشورمان علاقه‌مندند… «ساحل» نیز می‌تواند فرصت ارزشمندی برای آشنایی با فرهنگ مردم جنوب ایران باشد.” او ابراز امیدواری کرد که بعد از ایام سوگواری محرم، فرصت اجرای «ساحل» در بوشهر و تهران نیز فراهم شود.
کارگردان «ساحل» درک مفاهیم این نمایش را برای افراد بالای ۱۵ سال مناسب دانست و از رنگ و لعاب، زیبایی فرم‌ها و لباس‌ها، و لحظات شعرخوانی دل‌نشین آن به عنوان نقاط قوت نمایش یاد کرد.
وحیددستجردی با تأکید بر اینکه یکی از دغدغه‌های اصلی در تئاتر اصفهان بحث تماشاگر است، چنین شرح داد: “ای کاش، سالن‌های نمایش اصفهان همیشه از تماشاگر پر بود… تئاتر اصفهان به حمایت‌های بیش‌تر و مؤثرتری نیازمند است. اگر بزرگان شهر و مسئولان به تماشای آثار نمایشی بیایند، امید است که عموم مردم هم روی خوش نشان دهند و تئاتر شهرمان را تنها نگذارند.” این درخواست، بیانگر چالش‌های موجود در جذب مخاطب و لزوم حمایت مسئولان از هنر تئاتر در اصفهان است.
«ساحل» تا اوایل تیر در اصفهان
نمایش «ساحل» تا سوم تیر ۱۴۰۴ (۲۴ ژوئن ۲۰۲۵) در تالار هنر، دفتر تخصصی هنرهای نمایشی شهرداری اصفهان به اجرا می‌رود. عوامل این نمایش عبارتند از:
- نویسندگان: منصور کامکار و ندا باشی
- کارگردان: حسن وحیددستجردی
- بازیگران اصلی: علیرضا مؤمن‌زاده، بیژن نمکی‌زاده، رؤیا زیرک‌قشقایی، فرشته شاه‌بندری، اسماعیل خوشحال، محمدامین اسحاقیان، ندا باشی، مژده زارعی، فرهاد اسدی، مهدی ثابت‌پی، آرزو اورنگی و شهاب غزالی.
- بازیگران مردم: اشکان امینیان، میترا آتشی، عیسی محمدی، سارینا صدیقی‌پور، نبات جمشیدیان، زیبا صادقی، فریناز صادقی، مهدیه عطایی، حنانه کریمی، متین آسترکی، علی بابایی و آگرین ایل‌بگ.
- تیم اجرایی: مهدی مسعودی (دستیار اول کارگردان، پوستر، بروشور، کارگردانی تیزر و تصویر، مدیر تولید)، اشکان امینیان (دستیار دوم کارگردان و مدیر صحنه)، محمدامین اسحاقیان (دستیار سوم کارگردان)، مژده زارعی (منشی صحنه)، حسین نیک‌زاد (طراح دکور و صحنه)، هادی شبان (نورپرداز)، اکبر رحیمی (صدا و افکت)، فرشته شاه‌بندری (طراح و اجرای لباس)، محمدرضا سالمی (روابط‌عمومی)، سعید مؤذنی (طراح گریم) و سعید مؤذنی و حسین میریان (اجرای گریم).
