چه کسانی می‌توانند سرپرستی کودکان را بگیرند؟
براساس ماده ۵ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان، متقاضیان سرپرستی کودکان باید حداقل ۳۰ سال سن داشته باشند و زن و شوهری که پنج سال از ازدواج‌شان گذشته و فرزندی ندارند، در اولویت‌اند. همچنین زنان مطلقه یا بیوه می‌توانند تنها کودکان دختر را زیر پوشش سرپرستی بگیرند.
- زن و شوهری که بیش از ۵ سال از ازدواج آنها گذشته و فرزند ندارند
- زنان مطلقه یا بیوه با حداقل ۳۰ سال سن، برای سرپرستی دختران
شرایط احراز صلاحیت برای سرپرستی کودکان
برای موفقیت در فرایند سرپرستی کودکان، متقاضیان باید علاوه بر سن مناسب، از تمکن مالی کافی، سلامت جسمی و روانی، ترک اعتیاد و عدم سوءپیشینه برخوردار باشند. اعتقاد به یکی از ادیان رسمی کشور نیز شرط لازم است و همه این موارد در گزارش کارشناسی سازمان بهزیستی و تأیید دادگاه بررسی می‌شوند.
مراحل قانونی روند سرپرستی کودکان
۱. ارائه درخواست رسمی به اداره بهزیستی و انجام مصاحبه‌های تخصصی
۲. صدور نظر کارشناسی بهزیستی حداکثر ظرف دو ماه
۳. صدور قرار سرپرستی آزمایشی شش‌ماهه از سوی دادگاه
۴. تملیک حداقل بخشی از اموال به فرزندخوانده برای دریافت حکم دائم
در این دوره آزمایشی، رفتار و ارتقای شرایط مادی و عاطفی کودک ارزیابی می‌شود و حکم قطعی سرپرستی با تضمین انتقال مال یا حقوق به کودک صادر خواهد شد.
اولویت‌بندی واگذاری سرپرستی کودکان
انتخاب متقاضی سرپرستی کودکان بر اساس اولویت‌های زیر انجام می‌گیرد:
- زن و شوهر بدون فرزند
- زنان فاقد همسر و فرزند
- زن و شوهر دارای فرزند
افراد زیر ۵۰ سال نیز نسبت به متقاضیان بالای ۵۰ سال در صورت تساوی سایر شرایط، در اولویت قرار دارند.
احکام محرمیت و ارث در سرپرستی کودکان
مهم است بدانیم که سرپرستی کودکان در حقوق ایران، رابطه محرمیت شرعی میان سرپرست و فرزندخوانده ایجاد نمی‌کند و حق ارث معمول میان آنها برقرار نیست. تنها از طریق تملیک اموال در مراحل قانونی است که کودک زیر سرپرستی می‌تواند از بخشی از ثروت سرپرست بهره‌مند شود.
نکات تکمیلی در حمایت از کودکان سرپرستی شده
فرایند سرپرستی کودکان تنها به انتقال قانونی کودک ختم نمی‌شود؛ ارائه حمایت‌های آموزشی و روان‌شناختی، تقویت هویت و امکانات رشد فردی، از ارکان اساسی موفقیت این طرح است. استمرار مراقبت و نظارت دادگاه و بهزیستی، تضمین می‌کند که کودک در محیطی امن، پر مهر و پایدار بزرگ شود.
