بانک مرکزی با انتشار «شیوه‌نامه تطبیق فعالیت صندوق‌های قرض‌الحسنه موجود با دستورالعمل اجرایی»، مهلت ۲ ساله‌ای را برای تمامی صندوق‌های فعال تعیین کرد تا ساختار و رویه‌های خود را با استانداردهای تازه همسو کنند. بر این اساس، صندوق‌های قرض‌الحسنه موظف‌اند در بازه زمانی مشخص شده، موارد زیر را به بانک مرکزی ارائه و تأییدیه‌های لازم را دریافت کنند:
- تأمین حداقل سرمایه ثبت‌شده و ارائه تعهدنامه رسمی هیأت‌مدیره و مدیرعامل پیشنهادی
- تدوین و تصویب برنامه زمان‌بندی مکتوب برای انجام اصلاحات ساختاری و عملیاتی
- اخذ «تأییدیه تغییرات ثبتی» در مرجع قانونی و ثبت مجوز نهایی فعالیت از بانک مرکزی
در صورت عدم تحقق این الزامات تا پایان مهلت، روند ارائه خدمات مالی و بانکی صندوق‌ها از سوی مراجع ضابط قضایی متوقف خواهد شد.
چارچوب جدید نظارت و دسته‌بندی صندوق‌ها
جهت ساماندهی تعداد قابل‌توجه صندوق‌های قرض‌الحسنه در سراسر کشور، بانک مرکزی آنها را بر اساس حجم فعالیت و ریسک مالی به چهار دسته تقسیم کرده است:
- صندوق‌های خرد (۲۸۰۱ مورد)
- صندوق‌های کوچک (۶۴۷ مورد)
- صندوق‌های متوسط (۲۲۱ مورد)
- صندوق‌های بزرگ (۴ مورد)
همزمان، دستورالعمل تازه با رویکرد نظارت مبتنی بر ریسک، الزامات بی‌فایده برای صندوق‌های با حجم فعالیت پایین را حذف کرده و بازرسی‌های حضوری را در اولویت روی صندوق‌های متوسط و بزرگ قرار می‌دهد. بانک مرکزی نیز در فاز نهایی تصویب، چارچوب نظارتی یکپارچه‌ای را بر پایه قانون برنامه پنج‌ساله هفتم و همکاری با نهادهایی مانند سازمان اقتصاد اسلامی و کانون صندوق‌ها تدوین کرده است تا نظارت موثر و به‌روز بر این مؤسسات خرد تأمین شود.
با اجرای این اصلاحات، انتظار می‌رود صندوق‌های قرض‌الحسنه ضمن تقویت سرمایه و شفافیت عملیاتی، بتوانند نقش اجتماعی خود را در تسهیل تأمین مالی خرد و گسترش فرهنگ قرض‌الحسنه با قدرت بیشتری ایفا کنند.
