تمرکز درمانی در تهران و شهرهای بزرگ، فشار سنگینی بر بیماران شهرستانی می‌گذارد؛ آنها بارها و ماه‌ها برای دسترسی به خدمات تخصصی مجبور به سفر می‌شوند و مشکل اسکان بیماران شهرستانی به‌عنوان یکی از موانع اصلی دسترسی عادلانه به درمان، بار روحی، مالی و درمانی بر خانواده‌ها تحمیل می‌کند.
وضعیت کنونی و مسأله توزیع نیروی انسانی
رئیس کل سازمان نظام پزشکی تأکید کرده مشکل اصلی کمبود مطلق متخصص نیست بلکه توزیع نامناسب پزشکان است؛ در برخی رشته‌ها نیمی از تخصص‌ها در تهران متمرکز شده‌اند و این بستر باعث هجوم بیماران شهرستانی به پایتخت و ایجاد تقاضای فشرده برای خوابگاه‌ها، اقامتگاه‌های غیرایمن و اسکان‌های موقت شده است. این تمرکز علاوه بر هزینه‌های بالای رفت‌وآمد، توان پیگیری درمان منظم را برای بسیاری از بیماران کاهش می‌دهد.
پیامدهای عدم حل مسأله اسکان بیماران شهرستانی
تمرکز درمانی و فقدان اسکان مناسب برای بیماران شهرستانی پیامدهای چندگانه دارد:
- افزایش بار روانی و مالی خانواده‌ها و طولانی‌تر شدن روند درمان؛
- ایجاد تراکم در مراکز درمانی شهری، کاهش کیفیت خدمات و تعویق در دریافت نوبت‌های تخصصی.
راهکارهای عملی برای بهبود اسکان بیماران شهرستانی
- تقویت ظرفیت اسکان رسمی بیمارستانی: توسعه خوابگاه‌های استاندارد و هتلینگ پزشکی با حمایت دولت و مشارکت بخش خصوصی نزدیک مراکز درمانی که خدمات تخصصی ارائه می‌دهند.
- تسهیل و توزیع نیروی انسانی: ایجاد مشوق‌های شغلی و رفاهی برای استقرار متخصصان در شهرهای منطقه‌ای و ارتقای زیرساخت‌های درمانی در مراکز استراتژیک به‌منظور کاهش نیاز به سفرهای بین‌شهری.
پیشنهادات تکمیلی و الگوی ترکیبی
اجرای یک الگوی ترکیبی شامل «تمرکز منطقی خدمات فوق‌تخصصی» در چند قطب منطقه‌ای به‌علاوه «تقویت اسکان بیماران شهرستانی» می‌تواند کارایی نظام سلامت را افزایش دهد. راهکارها شامل ایجاد مراکز منطقه‌ای پیوند و جراحی پیچیده، شبکه‌سازی بین بیمارستان‌های شهرستانی و مرکزی برای ارجاع و بازتوانی، و برنامه حق‌الاختیار برای جذب نیروی متخصص به خارج از پایتخت هستند. هم‌زمان باید سیستم نوبت‌دهی ملی هوشمند تقویت شود تا بیماران پیش از سفر، نوبت و محل اسکان مطمئن دریافت کنند.
جمع‌بندی
حل ریشه‌ای مشکل اسکان بیماران شهرستانی نیازمند سیاست‌گذاری چندوجهی است: توزیع عادلانه نیروی انسانی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های اقامتی درمانی و توسعه مراکز منطقه‌ای تخصصی. تمرکز بر عبارت کلیدی اسکان بیماران شهرستانی در اطلاع‌رسانی و طراحی برنامه‌ها باعث می‌شود این موضوع در اولویت تصمیم‌گیران قرار گیرد و دسترسی عادلانه‌تری به خدمات سلامت فراهم شود.
