اخرین بروزرسانی در مهر 13, 1404 توسط پیام ابراهیمی
پیشنهاد ایران برای راهاندازی یک پلتفرم ماهوارهای بریکس با هدف اشتراک داده و سرویسهای فضایی بین اعضا مورد استقبال اولیه قرار گرفت؛ چین، روسیه و برزیل با بررسی این ایده موافق نشان دادند و پلتفرم ماهوارهای بریکس میتواند نقطه عطفی در تبادل دادههای ماهوارهای منطقهای و بینالمللی باشد.
زمینه پیشنهاد پلتفرم ماهوارهای بریکس
ایده ایجاد پلتفرم ماهوارهای بریکس از نیاز واقعی به تبادل سریع و امن دادههای فضایی بین کشورهای عضو نشأت میگیرد. ایران بهعنوان میزبان جلسه گروه بریکس، پروپوزالی ارائه کرد که هدف آن فراهمکردن بستری مشترک برای بارگذاری، اشتراک و ارائه سرویسهای مبتنی بر تصاویر ماهوارهای است. تاکید بر «پلتفرم ماهوارهای بریکس» بهمعنای دسترسی همگانی اعضا به دادهها و سرویسهای کاربردی است.
ساختار پیشنهادی پلتفرم ماهوارهای بریکس
پلتفرم ماهوارهای بریکس پیشنهادی شامل درگاه بارگذاری داده، کارتابل خدمات (پایش کشاورزی، مدیریت بحران، سیلاب و آتشسوزی)، سطوح دسترسی مشترک و امکان میزبانی در هر کدام از کشورهاست. همه اعضا میتوانند دادههای خود را بارگذاری کنند و از دادههای سایر اعضا برای ارائه سرویسهای منطقهای و فراسرزمینی استفاده نمایند؛ این سازوکار باعث افزایش همپوشانی زمانی و مکانی پوشش ماهوارهای میشود.
کاربردهای عملی پلتفرم ماهوارهای بریکس
پلتفرم ماهوارهای بریکس کاربردهای متنوعی دارد و میتواند در موارد زیر نقش محوری ایفا کند:
- مدیریت بحران و واکنش سریع: تبادل تصاویر فوری از مناطق حادثهدیده برای هماهنگی امدادرسانی.
- پایش محیطزیست و منابع طبیعی: کنترل جنگلزدایی، پایش تغییر کاربری اراضی و تعیین سطح زیرکشت محصولات کشاورزی.
ظرفیتهای ملی و نقش ماهواره خیام
مقایسهای از ظرفیتهای ملی نشان میدهد ماهواره خیام با رزولوشن یک متر میتواند خدمات دقیق شهری و حقوقی ارائه دهد اما به تنهایی محدودیت تکرار تصویر دارد؛ وجود منظومه ماهوارهای مشترک در پلتفرم ماهوارهای بریکس که سهم تولید تصاویر را بین اعضا تقسیم کند، پوشش تکراری و مداومتری را برای کاربردهای عملیاتی فراهم میآورد.
چالشها و راهکارهای اجرایی پلتفرم ماهوارهای بریکس
چالشهای اصلی شامل امنیت داده، چهارچوب حقوقی دسترسی، و تفاوت در استانداردهای فرمت دادههاست. برای عبور از این موانع نیاز به دو اقدام کلیدی است:
- تدوین چارچوب حقوقی و پروتکلهای امنیتی مشترک برای اطمینان از حریم دادهها و تعیین سطوح دسترسی.
- تعیین استانداردهای فنی و قراردادهای همکاری برای تضمین کیفیت سرویسها و تکرارپذیری تصاویر در پلتفرم ماهوارهای بریکس.
جمعبندی
موافقت سه کشور با پیشنهاد ایران گامی مهم برای عملیاتی شدن پلتفرم ماهوارهای بریکس بهشمار میآید؛ اگر سازوکارهای فنی و حقوقی بهسرعت نهایی شوند، پلتفرم ماهوارهای بریکس میتواند به منبعی اثربخش برای مدیریت بحران، توسعه کشاورزی، حفاظت محیطزیست و ارائه خدمات شهری بین اعضای بریکس تبدیل شود و بهرهوری دادههای فضایی را بهطور منطقهای ارتقا دهد.
پیام ابراهیمی
من فارغالتحصیل رشته ارتباطات هستم و از همان دوران دانشجویی به تاثیر رسانهها بر جامعه علاقهمند شدم. فعالیت حرفهای خودم را از سال ۱۳۹۵ با نوشتن گزارشهای فرهنگی برای یک نشریه کوچک آغاز کردم و پس از آن، به عنوان خبرنگار میدانی در حوزه هنر و فرهنگ با چندین رسانه همکاری کردم. در حال حاضر، به عنوان دبیر بخش فرهنگی و هنری در یک مجله خبری معتبر فعالیت میکنم و تلاش دارم با پوشش رویدادهای هنری و مصاحبه با هنرمندان، به رشد فرهنگی جامعه کمک کنم.
