اخرین بروزرسانی در آذر 24, 1404 توسط پیام ابراهیمی
<
>
یک کارشناس برجسته حوزه انرژی با تاکید بر اینکه مشکلات اصلی پیش روی توسعه صنعت نفت ایران نه در پیچ و خمهای بوروکراتیک و صدور مجوزها، بلکه در چالشهای اساسی تأمین مالی و جذب سرمایه است، هشدار داد که بدون تزریق بهموقع نقدینگی، پروژههای حیاتی این حوزه به سرانجام مطلوب نخواهند رسید. این تحلیلگر، رویکرد فعلی به شرکت ملی نفت را مانعی جدی در مسیر پیشرفت معرفی میکند.
تأمین مالی صنعت نفت؛ چالش بنیادین فراتر از قراردادها و مجوزها
محمدصادق مهرجو، کارشناس انرژی، با نقد این دیدگاه که مسئله اصلی صنعت نفت به نوع قراردادها یا میزان اختیارات شرکتهای خصوصی بازمیگردد، تصریح کرد که در حال حاضر، انعقاد قراردادهای جدید نفتی (IPC) در جریان است و گفتگوها با سرمایهگذاران زیرمجموعه نظیر پتروشیمیها و فولادیها نیز پیشرفت داشته است. وی همچنین کاهش زمان اخذ مجوزها را یک اتفاق مثبت در سالهای اخیر ارزیابی کرد. با این حال، به باور مهرجو، این اقدامات تنها بخشی از پازل را حل میکنند و مسئله بنیادین در تأمین مالی صنعت نفت همچنان پابرجاست. نیاز مبرم به سرمایهگذاریهای کلان، به ویژه در بخش بالادستی، معضلی است که تمامی توان و ظرفیتهای داخلی و خارجی را برای حل آن میطلبد.
شرکت ملی نفت؛ ضرورت تحول از ساختار دولتی به چابکی خصوصی برای جذب سرمایه
مهرجو در ادامه به چالشهای ساختاری شرکت ملی نفت ایران (NIOC) پرداخت و تاکید کرد که نمیتوان از این شرکت انتظار عملکردی مشابه یک شرکت خصوصی را داشت، در حالی که مجبور به تبعیت از قوانین سختگیرانه دولتی است. او با اشاره به عملکرد موفق شرکت مناطق نفتخیز مرکزی در توسعه سه میدان، از جمله پیشبینی ورود فاز نخست میادین گازی خارتنگ و طوس به مدار تولید در آینده نزدیک، این دستاوردها را دلیلی بر توانمندی NIOC دانست، مشروط بر اینکه محدودیتها از آن برداشته شود.
تغییر نقش حاکمیتی و تصدیگری: این کارشناس خواستار بازگشت به ساختاری شد که در آن سیاستگذاری و امور حاکمیتی بر عهده وزارت نفت و تصدیگری و اجرایی کردن پروژهها بر عهده شرکتهای عملیاتی مانند شرکت ملی نفت باشد. این تفکیک، انگیزه کارکنان را افزایش داده و نیاز به اعمال محدودیتهایی نظیر سقف حقوق یا الزامات قانون برگزاری مناقصات را از بین میبرد.
رفتار یکسان با شرکتها: مهرجو معتقد است همانطور که به شرکتهای خصوصی پروانه بهرهبرداری اعطا میشود، شرکت ملی نفت نیز باید از این امتیاز برخوردار باشد تا بتواند با چابکی بیشتری به جذب سرمایه در صنعت نفت بپردازد.
نیازهای سرمایهای عظیم و راهکارهای جذب سرمایه در صنعت نفت
تحلیلگر حوزه انرژی، معضل اصلی را در جذب محدود سرمایه در بخش بالادستی نفت میداند. وی اظهار داشت که سالانه حدود ۳ تا ۴ میلیارد دلار در این بخش سرمایهگذاری میشود، در حالی که نیاز واقعی برای توسعه میادین بسیار فراتر از این ارقام است. به عنوان مثال:
نیاز غرب کارون: میدانهای غرب کارون به حدود ۲۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز دارند.
وضعیت میدان آزادگان: میدان استراتژیک آزادگان با وجود اهمیت بالا، همچنان تعیینتکلیف نشده است.
مهرجو با اشاره به شرایط تحریمی، تاکید کرد که در حال حاضر مشکل چندانی از نظر انعقاد مدلهای قراردادی (نظیر IPC، بایبک و EPC) وجود ندارد، اما چالش اصلی در تأمین مالی صنعت نفت است. او خواستار توسعه میدانمحور به جای تقسیم پروژهها بین پیمانکاران متعدد شد و از الگوی میدان گازی خانگیران (واگذاری بخشهایی مانند شوریجه D به شرکت گاز و مخزن مزدوران به شرکت ملی نفت) به عنوان یک تفکیک منطقی بالادست و پاییندست یاد کرد. وی خاطرنشان کرد که فشار جدی بر منابع داخلی شرکت ملی نفت، که بخش قابل توجهی از درآمدهای آن صرف تأمین منابع هدفمندی یارانهها میشود، عملاً توسعه میادین را متوقف ساخته است. حتی شرکتهای توانمندی نظیر مپنا نیز بدون تأمین مالی بهموقع، قادر به پیشبرد پروژههای تخصصی نخواهند بود، زیرا تهیه تجهیزات مورد نیاز، زمانبر و پرهزینه است.
برنامه هفتم توسعه و افق جدید برای تأمین مالی و خصوصیسازی در صنعت نفت
در راستای حل چالشهای تأمین مالی و جذب سرمایه در صنعت نفت، مهرجو به قانون مولدسازی میادین اشاره کرد که در برنامه هفتم توسعه گنجانده شده است. این قانون امکان واگذاری ۱۰ تا ۱۵ درصد از میادین به بخش خصوصی را فراهم میکند. این گام میتواند به تدریج فعالیتهای تصدیگری را از دولت به بخش خصوصی منتقل کرده و ضمن افزایش بهرهوری، به رشد درآمدزایی صنعت نفت کمک شایانی کند. این رویکرد، فرصتی برای متنوعسازی منابع مالی و کاهش اتکاء به بودجه دولتی در توسعه زیرساختهای حیاتی انرژی کشور خواهد بود.
مطالب مرتبط
- شهرداری شاندرمن با تحقق ۸۶ درصدی بودجه سالانه، مسیر توسعه شهری را هموار ساخت
- مجلس شورای اسلامی کلیات لایحه الزامات و احکام مورد نیاز بودجه سنواتی را تصویب کرد
- اتاق ایران: تصویب قوانین غیرکارشناسی افت ۷ میلیارد دلاری صادرات را رقم میزند
- صادرات دانش فنی با ظرفیت پژوهشی جهاددانشگاهی تقویت میشود
پیام ابراهیمی
من فارغالتحصیل رشته ارتباطات هستم و از همان دوران دانشجویی به تاثیر رسانهها بر جامعه علاقهمند شدم. فعالیت حرفهای خودم را از سال ۱۳۹۵ با نوشتن گزارشهای فرهنگی برای یک نشریه کوچک آغاز کردم و پس از آن، به عنوان خبرنگار میدانی در حوزه هنر و فرهنگ با چندین رسانه همکاری کردم. در حال حاضر، به عنوان دبیر بخش فرهنگی و هنری در یک مجله خبری معتبر فعالیت میکنم و تلاش دارم با پوشش رویدادهای هنری و مصاحبه با هنرمندان، به رشد فرهنگی جامعه کمک کنم.
