معرفی مطالعه
پژوهشگران دانشگاه ایالتی جورجیا در تازه‌ترین تحقیق خود دریافتند که میکروبیوم مادر می‌تواند بر رشد و تکامل مغز جنین در دوران بارداری تأثیر مستقیم بگذارد. این مطالعه نشان می‌دهد جامعه‌ای از باکتری‌ها و دیگر ریزجانداران—که در علم «میکروبیوتا» نامیده می‌شوند—پیش از تولد، نقشی مؤثر در شکل‌گیری چرخه‌های عصبی و نواحی حیاتی مغزی ایفا می‌کنند.
روش تحقیق
برای بررسی دقیق این اثرات، محققان نوزادان موش را در شرایط کاملاً بدون میکروب (germ-free) پرورش دادند تا مطمئن شوند هیچ آلودگی میکروبی وجود ندارد. سپس گروهی از این موش‌ها را در کنار مادرانی با میکروبیوتای طبیعی قرار دادند تا انتقال سریع میکروب‌ها و تأثیر آن بر مغز قابل ردیابی باشد. این شیوه اجازه داد محققان دریابند چه تغییراتی بلافاصله پس از تماس با میکروب‌های مادر در مغز ایجاد می‌شود.
نتایج کلیدی
نتایج نشان داد در ناحیه «هسته پاراونتریکولار» (PVN) واقع در هیپوتالاموس—منطقه‌ای که ارتباط تنگاتنگی با اضطراب و رفتار اجتماعی دارد—تعداد نورون‌ها در موش‌های بدون میکروب به شکل قابل‌توجهی کمتر است. این کاهش سلول‌های عصبی در دوران بزرگسالی نیز پابرجا ماند و ثابت کرد که تأثیر میکروبی پیش از تولد، استمرار و عمق دارد.
پیامدها و اهمیت برای سلامت انسان
اگرچه این یافته‌ها تاکنون در موش‌ها اثبات شده، ساختار مشابه نواحی مغزی در انسان امید می‌دهد که میکروبیوتای مادر پیش از تولد بر رشد مغز نوزاد تأثیرگذار باشد. این موضوع اهمیت زایمان طبیعی و پرهیز از مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها در حوالی تولد را دوچندان می‌کند، چرا که این عوامل می‌توانند ترکیب میکروبی مادر را دستخوش تغییر کرده و به شکل بالقوه بر سلامت روانی و اجتماعی کودک اثر بگذارند.
چشم‌انداز پژوهش‌های آینده
مرحله بعدی این تحقیقات، بررسی چگونگی تغییر میکروبیوتای مادر از طریق رژیم غذایی، الگوی خواب و مصرف مکمل‌های پروبیوتیک در دوران بارداری است. در صورت اثبات ارتباط مستقیم این متغیرها با توسعه ساختارهای مغزی خاص، می‌توان راهکارهای جدیدی برای بهبود سلامت نوزادان ارائه کرد و نقش ریزجانداران همزیست را به‌عنوان شریکی حیاتی در رشد اولیه زندگی به رسمیت شناخت.
