جانشین فرمانده انتظامی آستانه اشرفیه تأکید کرد استفاده از کلاه ایمنی باید به یک فرهنگ عمومی تبدیل شود؛ اهدای کلاه ایمنی به راکبان موتورسیکلت گامی عملی در فرهنگ‌سازی است اما برای اثرگذاری پایدار نیاز به برنامه‌های آموزشی، نظارت و مشارکت جامعه وجود دارد.
وضعیت فعلی و مشکل اصلی
عدم استفاده گسترده از کلاه ایمنی یکی از عوامل اصلی تشدید صدمات در حوادث موتورسیکلت‌سواری است. سرهنگ سعید فتحی در مراسم اهدای کلاه ایمنی یادآور شد که فقدان این فرهنگ در میان راکبان منجر به صدمات جانی و هزینه‌های درمانی سنگین می‌شود و پلیس راهور اعمال قانون برای راکبان متخلف را ادامه خواهد داد. تبدیل استفاده از کلاه ایمنی به یک رفتار عادی نیازمند ترکیبی از آموزش، دسترسی و قانون‌گرایی است.
چرا کلاه ایمنی مهم است
کلاه ایمنی خطر مرگ و صدمات شدید سر را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد و از پیامدهای بلندمدت مانند ناتوانی‌های عصبی پیشگیری می‌کند. در محیط‌های شهری که حجم ترافیک و احتمال تصادف بالا است، کلاه ایمنی ساده‌ترین و اثربخش‌ترین ابزار حفاظتی برای موتورسواران محسوب می‌شود. تکرار پیامی واحد درباره اهمیت کلاه ایمنی می‌تواند نگرش‌ها را تغییر دهد و استفاده از کلاه ایمنی را به رفتار روزمره تبدیل کند.
راهکارهای عملی برای نهادینه شدن کلاه ایمنی
- آموزش و اطلاع‌رسانی گسترده: اجرای دوره‌های آموزشی در مدارس، مراکز فنی و حرفه‌ای و کمپین‌های محلی همراه با توزیع رایگان یا یارانه‌ای کلاه ایمنی برای گروه‌های کم‌درآمد.
- ترکیب تشویق و نظارت قانونی: همزمان با تشویق عمومی، اعمال قانون منظم از سوی راهور و جریمه‌گذاری هوشمند برای کاهش مقاومت در برابر استفاده از کلاه ایمنی.
نقش نهادها و جامعه
نهادهای انتظامی وظیفه نظارت و اعمال قانون دارند، اما نهادینه‌سازی استفاده از کلاه ایمنی به مشارکت سایر بازیگران نیازمند است: شهرداری‌ها در تأمین ایستگاه‌های توزیع و فرهنگ‌سازی شهری، رسانه‌ها در ترویج پیام‌های آموزشی و سازمان‌های مردم‌نهاد در اجرای کارگاه‌ها و برنامه‌های محلی. خانواده‌ها و کارفرمایان نیز می‌توانند با الگو شدن، رفتار ایمن را تقویت کنند.
جمع‌بندی
کلاه ایمنی بیش از یک الزام قانونی، یک ابزار زندگی‌بخش است؛ تبدیل آن به فرهنگ عمومی نیازمند برنامه‌ریزی چندوجهی شامل آموزش، دسترسی به کلاه‌های استاندارد و نظارت مستمر است. اهدای کلاه ایمنی نقطه شروع خوبی است اما تا زمانی که استفاده از کلاه ایمنی به هنجار اجتماعی تبدیل نشود، خطرات جاده‌ای و تلفات انسانی ادامه خواهد یافت.
