پس از سه ماه افت پی‌در‌پی، تولید خودرو در شهریور با رشد ۳۲.۷ درصدی نسبت به مرداد بازگشت؛ با این حال جمع تیراژ شش‌ماهه هنوز زیر سطح سال گذشته قرار دارد و خودروسازان برای رسیدن به اهداف سالانه به تکاپو افتاده‌اند.
چشم‌انداز کلی تولید خودرو در نیمه اول سال
در شش ماه نخست ۱۴۰۴ مجموع تولید سه خودروساز اصلی کشور به ۳۷۹ هزار و ۵۹۹ دستگاه رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۸.۷ درصد کاهش را نشان می‌دهد. افت در ماه‌های خرداد تا مرداد باعث شد هر افزایش نسبی در شهریور به‌عنوان برگشت قابل‌توجه دیده شود، اما سطح تولید انباشته هنوز فاصله معناداری با برنامه سالانه دارد و جبران این کسری نیازمند ثبات در روند تولید در ماه‌های آینده است.
چرا تولید خودرو در شهریور رشد کرد
رشد تولید خودرو در شهریور چند عامل ترکیبی داشت: کاهش نسبی محدودیت‌های انرژی و قطعی برق، جبران برخی مشکلات تأمین قطعات، و تلاش کارخانه‌ها برای افزایش شیفت‌ها و بازگرداندن خطوط تولید. به‌علاوه، پایه پایین تولید در ماه‌های قبل باعث شد هر افزایش مقداری، از منظر درصدی بزرگ به‌نظر برسد.
عملکرد شرکت‌ها؛ برنده‌ها و بازندگان در نیمه اول
- ایران‌خودرو: تنها خودروسازی که در نیمه اول رشد تولید ثبت کرد؛ تیراژ این شرکت با افزایش ۸.۹ درصدی به ۲۶۳ هزار و ۴۶۸ دستگاه رسید و رشد قابل‌توجه در گروه‌های سورن و تارا به چشم خورد.
- سایپا و پارس‌خودرو: هر دو با افت شدید تولید مواجه شدند؛ سایپا حدود ۳۲.۶ درصد و پارس‌خودرو حدود ۳۵ درصد کاهش تولید ثبت کردند که نشان‌دهنده مشکلات تأمین، مدیریتی یا تقاضای بازار در سبد محصولات آنهاست.
نقاط ضعف ساختاری که مانع پایداری تولید خودرو می‌شوند
تحلیل روند نشان می‌دهد مشکلات زیر مانع تثبیت تولید خودرو در سطح هدف‌گذاری‌شده است: ناپایداری تأمین قطعه و زنجیره تأمین، وابستگی به سوخت و برق پایدار، مسائل مالی و نقدینگی در خودروسازان، و کمبود برنامه‌ریزی بلندمدت برای تولید متوازن محصولات. بدون رفع این مشکلات، افزایش‌های ماهانه مانند شهریور موقت و شکننده خواهند ماند.
راهکارهای پیشنهادی برای تثبیت رشد تولید خودرو
- تقویت زنجیره تأمین و قراردادهای بلندمدت با قطعه‌سازان به‌منظور کاهش نوسانات تامین قطعات؛
- مدیریت انرژی و پشتیبانی زیرساختی از جمله برنامه‌ریزی برق‌رسانی هدفمند به خطوط تولید و اولویت‌بندی در ایام پیک.
چشم‌انداز کوتاه‌مدت و پیام آخر
اگر روند رشد شهریور ادامه یابد و محدودیت‌های انرژی و قطعه کاهش یابد، احتمال جبران بخشی از عقب‌ماندگی تولید خودرو تا پایان سال وجود دارد. با این حال، برای تبدیل رشد ماهانه به رشد پایدار لازم است سیاست‌های حمایتی، برنامه‌ریزی قطعی و شفافیت در هدف‌گذاری تولید خودرو از سوی خودروسازان و نهادهای مرتبط دنبال شود.
